متوجه شدم که آن غول در دریای عمان نشسته است و بر اثر جزر و مد محدبی که در اقیانوس هند بوقوع می پیوندد ، آبهای کناره دریای عمان بالا و پایین می رود و باین نتیجه رسیدم که باید یک جریان قوی و شدید آب از تنگه هرمز بدرون خلیج فارس وجود داشته باشد . بنا بر بررسیها ، جزر و مد خلیج فارس تماماٌ سطحی و افقی است ، یعنی دو مرتبه در شبانه روز آب از تنگه هرمز وارد خلیج فارس میشود و دو مرتبه هم با شدت از آن خارج میشود .
نتیجه تحقیقات محلی از ناخدایان نیز همین مطلب را قویاٌ تایید نمود .
دیگر شکی برایم باقی نماند و در ساده ترین وجه خود ،این مطلب را میتوان بشرح زیر محاسبه نمود :
1- سطح خلیج فارس در حدود 250 هزار کیلومتر مربع است و اگر اختلاف ارتفاع آب را در می نیمم و ماکزیمم آن 2 متر حساب کنیم ، هر بارمقدار 500 میلیارد مترمکعب آب از تنگه می گذرد .
2- تنگ ترین نقطه تنگه هرمز بین جزیره هنگان است و راس شیخ مسعود که در حدود 50 کیلومتر است و اگر عمق متوسط خلیج را در این مقطع 30 متر بحساب اوریم ، سطح این مقطع یک میلیون و پانصد هزار مترمبع است .
3- در هر شبانروز 4 مرتبه آب پر و خالی میشود و منحنی تغییرات و ضعیت آنرا نشان می دهد .
تولید برق از جذر و مد دریا در تنگه هرمز
چرا جذر و مد دریای خزر بیش از چند سانتیمتر نیست ؟ ولی سطح خلیج فارس نصف دریای خزر است اما جذر و مد آب خلیج چندین متر است .
نوروز سال 1346 با همسر و دختر هفت ساله ام مرجان یکی دو هفته در بوشهر بودیم و مرجان که همه روزه در کنار دریا قلاب بدست در انتظار ماهی نشسته بود ، متوجه پر و خالی شدن ( بالا و پایین رفتن آب ) دریا شده بود .
او می گفت : بابا ، یه غولی آنجا وسط دریا نشسته و گاهی با دهانش آبهارا می کشد و دریا خالی میشود ، و بعد هم دوباره آنرا بدریا خالی می کند و دریا پر میشود ....
من به فکر افتادم که واقعاٌ این غول کجاست و چه نیروی عظیمی باید داشته باشد ؟
در تاریخ 13/9/46 یکروز که به دریای جنوب خیره شده بودم ناگهان این معضل برایم حل شد . متوجه شدم که آن غول در دریای عمان نشسته است و بر اثر جزر و مد محدبی که در اقیانوس هند بوقوع می پیوندد ، آبهای کناره دریای عمان بالا و پایین می رود و باین نتیجه رسیدم که باید یک جریان قوی و شدید آب از تنگه هرمز بدرون خلیج فارس وجود داشته باشد . بنا بر بررسیها ، جزر و مد خلیج فارس تماماٌ سطحی و افقی است ، یعنی دو مرتبه در شبانه روز آب از تنگه هرمز وارد خلیج فارس میشود و دو مرتبه هم با شدت از آن خارج میشود .
طرح تولید برق از نمک های کویر با نمک زدائی از کویرهای ایران
نمک زدائی از کویرهای ایران با ایجاد کانالها و دریاچه های داخلی امکان پذیر است، زیرا :
1- کویرها قبلاٌ دریاهایی بودند که به دریای آراد راه داشته اند .
2- درجه شوری اقیانوسها حدود 3/3 درصد است. یعنی حدود 33 کیلوگرم نمک در هر 1000 کیلو آب دریا
3- پس از اینکه در اثر فشارهای زمین شناسی ، سطح فلات ایران بالاتر رفت و رابطه دریاهای داخلی با دریای آزاد قطع شد ، اینها به دریاچه هاداخلی تبدیل شدند .
4- چون این دریاچه ها از رودخانه دائمی تغذیه نمی شدند به مرور تبخیر و سپس خشک شده و نمک در سطح اینها برجای ماند .
5- طی هزاران سال بعد از آن نیز مقداری نمک از اراضی اطراف بوسیله باران شسته و بدان اضافه گردید .
6- حجم آب این دریاچه ها قبل از خشک شدن حدود 10000 کیلومتر مکعب برآورد میگردد .
7- غلظت نمک آب دریاچه ها 3/3 درصد بوده و اینک پس از اینهمه سال به حدود 4 درصد رسیده است و باین ترتیب مقدار نمک برجای مانده در این کویرها بالغ بر 400 میلیارد تن می باشد .
8- با استفاده از آب کم شود دریای عمان میتوان بمرور این مقدار نمک را در آب حل کرده و از منطقه خارج کنیم .
9- وزن مخصوص آب دریا 03/1 است ولی پس از حل شدن نمک در آن وزن مخصوص آب به 2/1 می رسد .
10- در اینصورت وزن هر مترمکعب از آب برگشتی از کویر بسوی دریا 1250 کیلوگرم خواهد بود که حدود 220 کیلوگرم از نمک کویر رابا خود می برد .
11- همین اختلاف وزن مخصوص آب برگشتی میتواند بعنوان عامل یک بازده ارزنده اقتصادی بکار تولید برق بیاید .
12- سطح متوسط دشت های کویر 750 متر و دشت لوت 500 و جازموریان 350 متر از سطح دریا بلندتر است و از آنجا که این 400 میلیارد تن نمک در ارتفاع متوسط 500 متر قرار گرفته و اگر فقط پتانسیل وزن و ارتفاع آنرا بدون در نظر گرفتن وزن آب همراه آن در نظر بگیریم معادل 354 میلیارد کیلووات ساعت برق تولید خواهد شد .
میلیارد تن متر 200000= 400 *500
گیگاوات ساعت 545000 = 367/ 200000
میلیارد کیلووات ساعت 354 = 100/ 65 * 545000
یعنی برق قابل استفاده ای که منحصراٌ از وزن و ارتفاع نمک موجود در کویرها بدست می آید در حدود عدد حیرت آور 354 میلیارد کیلووات ساعت خواهد بود .
ص 166 کتاب
حاصل این طرح چه خواهد بود ؟
پیش بینی حداقل نتایج اقتصادی و اجتماعی که از اجرای طرح بدست می آید
آنچه بدست می آوریم :
1- تثبیت و مهار کویرها
2- ایجاد اقلیم مناسب برای زندگی
3- ایجاد امکان سکونت و زراعت در بیش از یک چهارم از خاک ایران
4- بدست آوردن آب از سرچشمه های متعلق به ملت ایران
5- ایجاد کار و اشتغال برای همه نیروهای فعال و سازنده کشور
6- تولید نان و آذوقه و محصولات کشاورزی و صنعتی مورد نیاز کشور
7- حفاظت جنگل ها و بوته زارها و مراتع و احشام فعلی بر اثر افزایش رطوبت
8- افزایش رطوبت جوی و منظم تر شدن باران های سالیانه
9- امکان آبیاری مصنوعی و توسعه تدریجی مراتع و بوته زارها
10- جلوگیری از فرسایش خاک و ریخته شدن مواد مغذی خاکها به دریاها و شوره زارها
11- افزایش سطح اراضی قابل کشت زراعتهای آبی و دیم
12- توسعه صنایع پرورش ماهی و دامی
13- افزایش تولید مواد پروتئینی در مقیاس وسیع
14- تامین راههای آبی و امکان حمل و نقل سنگین و ارزان قیمت
15- اتصال به دریای آزاد و تسهیل در امر حمل و صادرات سنگها و مواد معدنی اطراف کویر
16- ایجاد صنایع سنگین در کنار دریاچه ها و کانالها در نزدیکی معادن
17- تایمن آب و هوای ملایم و مناسب بهداشت عمومی
18- جلوگیری از نابود شدن حتمی قراء و قصبات و شهرهای مرکزی
19- امکان ایجاد کارخانجات بزرگ استخراج و فرآوری مواد معدنی
20- گرایش نسبی اقلیم مناطق مرکزی به سمت موازنه تعادلی میان آبها و خاکها ، جنگلها و مراتع و وحوش
21- ایجاد هدف ملی والا همراه با زمینه مثبت احساس غرور و سربلندی برای جوانان
22- بالا رفتن اعتبار جهانی کشوربعنوان یک ملت پیش بین و دوراندیش و مبتکر و مترقی و فعال
توضیح اینکه اصل طرح مربوط به سال 1345است که در 15 دیماه 45 تدوین شده ، ولی در 27 شهریور 1349 تجدید نظر اول و در بهمن ماه 1362 ضمن تطبیق با تکنولوژی روز مورد تجدید نظر دوم قرار گرفته است . ص ۱۴۵ کتاب
من شخصاٌ عقیده راسخ دارم که تمامی طرح های آمده در کتاب قابل اجرا هستند.
البته تا انسان شدیداٌ به چیزی نیازمند نباشد ، قدر آن چیز را نخواهد دانست .
باید روزی برسد که ما در تامین آب شیرین شهرها و روستاها و جمعیت کشور دچار مشکل اساسی بشویم .
باید روزی برسد که بدلیل بالا رفتن میزان مصرف برق ، ما در تامین برق شهرها و روستاها و جمعیت کشور دچار مشکل اساسی بشویم .
باید روزی برسد که ما بیش از پیش به تامین امنیت جانی مردمان شهرها و روستاها و جمعیت کشور اهمیت بدهیم و بدنبال راه کارهای کم خطرتر بگردیم.
باید روزی برسد که ما در تامین آب شیرین و زراعی روستاها و جمعیت فعال در بخش کشاورزی کشور دچار مشکل اساسی بشویم .
آنگاه با علاقه و اشتیاق طرح های مهندس فرزاد را دنبال خواهیم کرد .
اما آنروز قطعاٌ بسیار دیر خواهد بود ، زیرا در تمام این مدت ( تا آنروز ) جمعیت جوان و تحصیلکرده و جویای کار ما برای کاریابی ، ناگزیر از مهاجرت خواهد بود و دچار پدیده ناپسند و شوم فرار مغزها خواهند شد . در حالیکه اگر این طرح را شروع به اجرا کنیم ، سالهای سال برای هزاران متخصص و میلیونها نیمه متخصص کار و اشتغال ایجاد خواهد شد .
شاید دوره اجرای این طرح عظیم بیش از یک چهارم قرن طول بکشد و اشتغال حین اجرا و بعد از اجرای آن بسیار عظیم و چشمگیر خواهد بود .
چرا دست دست می کنیم ؟
با این همه طرح های بزرگی که در سال های اخیر در کشور ما و در جهان اجرای شده و می شود ، آیا بازهم میتوان از بلندپروازانه بودن طرح ها و ایده های مهندس فرزاد سخن گفت ؟
در حالی که تونل هایی با طول حدود 50 کیلومتر در حال اجرا می باشد و یا کانال های سراسری شمال جنوب و غرب کشور و همچنین طرح های بزرگ آبرسانی محرم و یا لوله های قطور آبرسانی به قطر بیش از 2 متر در همین کشور خودمان در حال تولید و اجرا هستند ، بازهم آن ایده ها دور از ذهن و بلندپروازانه است ؟
به نظر من ، که یک کارشناس منابع آب و زمین شناسی با بیش از 25 سال سابقه کار و فعالیت در طرح های تامین وانتقال آب می باشم ، با همین امکانات موجود براحتی میتوان طرح های مورد نظر ایشان را در بخش آب و انرژی اجرا نمود .
سالها قبل ، وقتی یکی از دوستان من که از کارشناسان اهل گلپایگان بود بعنوان مدیرکل برق منطقه ای استان هرمزگان منصوب شد ، بنده بخشی از کتاب مهندی فرزاد را که حاوی نقطه نظرات ایشان در خصوص نصب توربین در تنگه هرمز و تولید برق از جزر و مد دریا بود را کپی نموده و برای وی ارسال نمودم تا اگر زمینه ای بدست آورد ، این طرح را به شکل دیتیل تری مورد بررسی و مطالعه قرار دهد .
برق مورد نیاز
آب شور دریای عمان از دو رشته کانال در طرفین دریاچه جازموریان بداخل کشور جاری و پمپاژ خواهد شد .
برای این منظور روی هر کدام از این دو رشته کانالها حدود 20 دستگاه بامرود ( سد مخصوص و بیضی شکل با تلمبه خانه ) تاسیس خواهند گردید .
قدرت پمپاژ و بالا دهی آب هر یک از این تلمبه خانه ها ، در حدود 1500 مترمکعب در ثانیه خواهد بود و جمعاٌ در هر ثانیه 3000 مترمکعب اٰ را به ارتفاع 400 متر بالاتر خواهند رساند . مجموع قدرت برقی که برای اینکار نیاز داریم ، حدود 20000 مگاوات خواهد بود . ص 127 کتاب
برای تولید برق مورد نیاز باید کارهای زیر صورت گیرند :
1- راه اندازی 4 دستگاه نیروگاه اتمی از نوع دو منظوره ، در سواحل بلوچستان که هم برق می دهند و هم آب شور دریا را شیرین می کنند .
2- احداث تاسیسات آبگیرهای اصلی و سدهای مبداء برای آب برداری از دریا
3- احداث جاده های اتوبان و لوله های آب شیرین و خطوط برق 400 هزار ولتی در کنار کانالها ، جهت برخورداری مسیر کار از آب شیرین و برق
4- احداث نیروگاههای خورشیدی در مناطق بلوچستان و کرمان
5- احداث برج های آئروالکتریک برای تولید برق از انرژی خورشید
6- احداث نیروگاههای آبشارالکتریک در روی کانالهای برگشت و تخلیه
7- تولید برق از نمک های کویر
8- احداث نیروگاه امواجی تنگه هرمز
9- ذخیره مستمر سوخت دوتریوم
مقدار نفوذ آب در زمین
این رقم را به این صورت قابل پیش بینی است که بدانیم در زیر شن های کویر آب شور و شاید هم مقداری از آب شور دریاهای قدیم موجود است و بهمین دلیل بعد از رگبارهای شدید و باران های دوش آسایی که هرچند سال یکبار در حوزه کویر و دامنه های مجاور آن می بارد ، قسمت اعظم لوت و دشت کویر به باطلاق وسیعی تبدیل میگردند .
اما بدون شک میزان نفوذ در قسمت هایی از کویر که فعلاٌ خشک و شنی است ، بعد از پر شدن ، زیاد خواهد بود که در حدود سالانه 20 میلیارد مترمکعب برآورد کرده ایم .
مقدار تبخیر
میزان تبخیر از سطح آب دریای خزر را دانشمندان روسی 40/1 متر در سال برآورد نموده اند و بر اساس مشابه سازی اعداد و ارقام ، سطح دریاچه ها در واریانت دوم 75 هزار کیلومترمربع و 5/1 متر برآورد می کنیم . در نتیجه بعد از پر شدن دریاچه ها ، سالیانه حدود 113 میلیارد مترمکعب آب تازه باید جایگزین تبخیر گردد {این عدد از نظر نگارنده وبلاگ (کمیجانی) غیرواقعی به نظر می رسد ، زیرا مقدار تبخیر در مناطق جنوبی سمنان و دامغان را سالیانه بیش از 5/2 متر اندازه گیری کرده ایم ، اگرچه طراح معتقد است بعد از اشباع شدن منطقه از بخار اب میزان تبخیر کاهش خواهد یافت .} . ص 126 کتاب
تعدادی از عکس های طرح های مهندس فرزاد را در این آدرس قرار داده ام .
برای دیدن عکس ها این قسمت را کلیک کنید .
رقوم 900 رقوم 800 رقوم 700 رقوم 600 رقوم 500 رقوم 400 رقوم 300 رقوم 200 رقوم 100 رقوم صفر
دریاچه جاز- دریاچه لوت - دریاچه طبس - دریاچه دشت کویر - دریاچه کاشمر- دریاچه سبزوار - دریاچه سمنان(دامغان)- دریاچه اردستان . ص 120 کتاب
اندازه های سطح و حجم دریاچه ها(حجم دریاچه به میلیارد مترمکعب)
ردیف |
نام دریاچه |
سطح به کیلومترمربع |
حجم م.م.م |
رقوم |
1 |
جاز |
16000 |
320 |
400 |
2 |
لوت |
30000 |
3000 |
800 |
3 |
طبس |
4800 |
94 |
800 |
4 |
دشت کویر |
50400 |
5000 |
800 |
5 |
کاشمر |
4700 |
47 |
800 |
6 |
سبزوار |
2400 |
24 |
800 |
7 |
سمنان |
1400 |
12 |
800 |
8 |
اردستان |
300 |
3 |
800 |
جمع |
|
110000 |
8500 |
|
طول کانالهای اصلی 4000 کیلومتر
طول کانالهای فرعی 1000 کیلومتر
سطح کانالهای اصلی و فرعی 500 کیلومترمربع
حجم کانالهای اصلی و فرعی 8 میلیاردمترمکعب
برای محاسبه دبی کانال ، با توجه به حجم دریاچه ها و کانالها ، میزان تبخیر همزمان و غیره به این نتیجه می رسیم که عملاٌ با کانالی بطول400 کیلومتر که از جنوب میناب شروع شده و به ارتفاعات دارزین – نمداد ختم میشود ، با استفاده از سیستم بامرود آب دریای عمان را به کویر لوت سوار کنیم .
این بامرودها جمعاٌ 20 عدد بارتفاع 400 متر خواهند بود .
حال اگر بخواهیم جریان بزرگ آبی را برقرار سازیم و دریاچه لوت را پر کنیم باید قدرت آبدهی کانال و پمپها در حدود 2000 مترمکعب درثانیه باشد تا بتوانیم دریاچه لوت را در 17 سال پر کنیم .
در این واریانت دریاچه کویر لوت عمقی حدود 500 متر خواهد داشت ، ولی در واریانت دیگری ، چنانچه این دریاچه را تا ارتفاع شهداد و تا ترازحدود 400 پرکنیم ، حداکثر عمق آن در شوره زار لوت حدود 125 متروسطح دریاچه 20 هزار کیلومترمربع و عمق متوسط آن 40 متر خواهد شد و حجمی حدود 800 میلیارد مترمکعب را در خود جای خواهد داد .
با توجه به اختلاف رقوم ابتدا و انتهای کانال های آبرسان ، امکان انتقال ثقلی آب از این کانالها به سمت مرکز ایران وجود ندارد و باید با استفاده از ایستگاههای متعدد پمپاژ ، انتقال آب میسر گردد .
همچنین چون در نظر است از همین مسیر بعنوان مسیر کانال کشتیرانی نیز استفاده گردد ، لذا باید علاوه بر سیستم پمپاژ ، دروازه هایی برای عبور مقطعی کشتی ها نیز در طول مسیر این کانال تعبیه گردد .
روشن تر اینکه این کانال در واقع یک کانال بزرگ پلکانی خواهد بود که آب از پله های پایینتر به پله های بالاتر پمپاژ خواهد شد . و کشتی ها نیز از همین پله ها برای بالا رفتن استفاده خواهند نمود .
همانطور که در شکل زیر دیده می شود ، آب از دریای عمان یعنی تراز صفر باید به تراز های مختلف ، پمپ شود و به پلکانهای بالاتر رسانده شود تا در نهایت بتواند دریاچه حاج علیقلی یا کویر چاه جام دامغان را پر نماید که در رقوم 900 خواهد بود .
خوشبختانه چون در نظر است که آب دریاچه ها دائماٌ از کانال وسط تخلیه و موجب جایگزینی آب تازه گردد ، لذا امکان نصب توربین های مولد انرژی و تولید برق آبی وجود دارد و بخش عمده ای برق تولید خواهد شد .
خلاصه و چکیده طرح
براساس طرحی که شمای آنرا در زیر ترسیم کرده ام ، بدینگونه بود که دو رشته کانال عریض قابل کشتیرانی در جهت جنوبشرق به شمالغرب احداث می شد و از طریق این دو رشته کانال آب دریای عمان به درون کشور ایران و مناطق کویری آن پمپاژ می شد و در چاله های طبیعی موجود که در حقیقت دریاچه های قدیمی ایران هستند تخلیه گردیده و موجب احیای همانها بشود .
برای جلوگیری از شورتر شده آب دریاچه ها در اثر تبخیر ، پمپاژ آب بدرون دریاچه ها باید مداوم و مستمر باشد و آبهای مازاد از طریق کانال میانی تخلیه و وارد دریای عمان و دریاهای آزاد گردد .
می خواهیم در کنار دریای عمان ، مرکز تولید نیرو و تلمبه خانه ای عظیمی بوجود آوریم که به وسیله کانال بسیار بزرگی آب دریا را اول به مرداب جازموریان و سپس به کویر لوت و از آنجا به دشت کویر ریخته و آنقدر این کاسه ها را پر کنیم تا آب به دریاچه قم و کویر کاشان برسد و امکان ایجاد بندر تجارتی مهمی را در آن حدود فراهم کند .
فکر پر کردن کویر با آب دریا قبلاٌ هم از طرف بعضی از متفکرین عنوان شده است ، ولی باید توجه داشت که اولاٌ کویرهای ما هم سطح دریا نیستند و ثانیاٌ به همان دلیلی که این دریا در قدیم خشک شده ، بازهم خشک میشود . بعلاوه مشکلات بزرگ دیگری هم در بین است که شایان دقت و مطالعه بسیار می باشد .
در هر حال باید ایمان راسخ داشته باشیم که امروزه به کمک علم و صنعت به حل و رفع دشواری های آن قادر خواهیم بود ، و باید صمیمانه معتقد باشیم که برای انجام پروژه های بزرگ همیشه دید وسیع و همت بلند داشته باشیم .
اهم مشکلات :
ارتفاع دریاچه ها ، جازموریان ۳۵۰ کویر لوت ۴۰۰ و دشت کویر ۸۰۰ متر بالاتر از سطح دریای آزاد عمان هستند .
تبخیر شدید : مقدار پمپاژ باید بقدری باشد که بر تبخیر سطحی {بیش از ۳۵۰۰ میلیمتر در سال}و نفوذ بویژه در سال های اول فائق آید .
پمپاژ دائم : هرگز نمیتوانیم پمپاژ را قطع کنیم زیرا باید سطح آب دریاچه ها را ثابت نگهداریم .
بالا رفتن شوری آب: مقدار نمک محلول در آب دریاچه ها روز بروز افزایش می یابد ، و آب شورتر و شورتر خواهد شد ، تا جایی که مانند شرایط دریاچه ارومیه امکان زندگی ماهیان از بین می رود و در مرحله بعد هم نمک متبلور شده و مثل دریاچه قم کناره ها نمکی میشود . و این عیب اساسی کار ماست . چه باید کرد ؟
صفحه ۱۰۵ و ۱۰۶ و ۱۰۷ کتاب
با توجه باینکه ما ایرانیان در ردیف اولین ملت هایی بودیم که در دنیا ، ایجاد سدها و کانالهای آبیاری را به مقیاس مملکتی ، انجام داده ایم ،
نباید از طرح های بزرگ برای آبادانی کشور خود بهراسیم و چرا اساساٌ چنین طرحی را با برنامه ای مثلاٌ سی ساله هدف ملی درجه یک
کشور قرار ندهیم ؟
برخی حقایق و آمار( که در سال ۱۳۴۹ نوشته شده است )
- کشور هرساله نزدیک به ۵/۳ درصد افزایش جمعیت روبروست .
- همین امروز به وارد کردن پنیر بلغار و کره و گوشت و میوه و حتی گندم از خارج احتیاج داریم .
- برای تامین آب از منابع زیرزمینی با مشکل کمبود و محدودیت مواجه شده ایم .
- برای رساندن یک قطعه سنگین ۹۰ تنی توربین برق فرح آباد به تهران از خرمشهر با مشکل کم ظرفیتی جاده ها و پل های فعلی مواجه
شده و مجبور به وارد کردن تریلی مخصوص از آمریکا شدیم .
کانالهای آبی
ساختمان راههای اٰی را که بهترین نوع راه برای حمل و نقل سنگین و ارزان قیمت می باشند و از لوازم اساسی ایجاد صنایع سنگین است
باید مطالعه کنیم و با احتیاج مبرم به مواد پروتئینی با افزایش تولید ماهیان آب شور و سایر محصولات دریایی ،در مقیاس وسیع مملکتی
و فراهم نمودن امکانات توزیع آسان آن به سراسر کشور را باید بررسی کنیم .
صفحه ۱۰۴ و ۱۰۵ کتاب
قدر مسلم آنست که کاسه های عظیمی که کویرهای فعلی ایران را تشکیل می دهند ، کویر لوت ،جازموریان ، دشت کویر ، آب های قدیم ایران را در خود نگاه می داشته اند .
اگر امکان پر کردن این کاسه ها با وسایل صنعتی جدید از آب دریای عمان در بین باشد بازگرداندن آن سرسبزی و زندگی گذشته و بلکه بهتر از آن در اطراف این دریاچه ها دوباره میسر خواهد شد .
زیرا با عرضه کردن آب در سطح وسیع دریاچه ها و کانالها و اثرات و امکانات آن ، نیروی عظیم خورشید را برای آبادانی کشور بکار گرفته ایم .
صفحه ۱۰۳ کتاب